Maria Gaetana Agnesi
Maria Gaetana Agnesi | |
|---|---|
 | |
| U lind në | maj 16, 1718 |
| Vdiq | Gabim: Nevojitet datë e vlefshme vdekjeje (data e parë): data, muaji, viti |
| Kombësia | Italiane |
| Karriera shkencore | |
| Fushat | matematikane |
| Institucionet | Universiteti i Bolonjës |
Maria Gaetana Agnesi (Shqiptim italian: [maˈriːa ɡaeˈtaːna aɲˈɲeːzi, -eːsi; -ɛːzi];[1] 16 maj 1718 – 9 janar 1799) ishte një matematikane, filozofe, teologe, dhe humaniste italiane. Ajo ishte gruaja e parë që shkruajti një dorëshkrim për matematikën dhe, gruaja e parë, e emëruar si një profesore e matematikës në një universitet.[2]
Ajo përmendet për shkrimin e librit të parë mbi diferencialet dhe integralet dhe ishte anëtare e fakultetit në Universitetin e Bolonjës, edhe pse ajo kurrë nuk ka shërbyer atje.
Ajo ia kushtoj katër dekadat e fundit të jetës së saj për të studiuar teologjinë (sidomos patristikën) dhe për punën bamirëse si dhe për t'i shërbyer të varfërve.
Kjo do të shërbente për të ndihmuar të sëmurët duke i lejuar ata që të përdornin shtëpinë e saj, të cilën, ajo e kishte kthyer në një spital.[3] Ajo ishte një katolike e devotshme dhe shkroi gjerësisht mbi martesën midis ndjekjes intelektuale dhe soditjes mistike, më së shumti në esenë e saj "Il cielo mistico" (Qielli mistik).
Ajo e konsideronte reflektimin racional mbi Zotin si një plotësim për lutjen dhe meditimin mbi jetën, vdekjen dhe ringjalljen e Jezu Krishtit.[4]
Maria Tereza Agnesi Pinottini , klavikembaliste dhe kompozitore, ishte motra e saj.
Në kulturën popullore
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 1996, një asteroid, 16765 Agnesi, u emërua sipas Agnesit. Ka edhe një krater në Venera, i emërtuar sipas saj.[5] Ekziston edhe një kurbë matematikore e quajtur Witch of Agnesi.
Në vitin 2017, Familja Coppola prodhoi një raki të quajtur Agnesi.[6]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Lexim të mëtejshëm
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Larson, Ron; Hostetler, Robert P.; and Edwards, Bruce H. (2003). Calculus of a Single Variable: Early Transcendental Functions (3rd edition). Houghton Mifflin Company. ISBN 0-618-22307-X0-618-22307-X.
- "Maria Gaetana Agnesi", Biographies of Women Mathematicians, Agnes Scott College
- Mathematics History archive entry for Maria Gaetana Agnesi at the University of Andrews, Scotland Arkivuar 18 mars 2017 tek Wayback Machine
- EUROPEAN MATHEMATICAL SOCIETY,NEWSLETTER No. 31,March 1999, S. 18 Arkivuar 3 mars 2016 tek Wayback Machine
- D. J. Struik, editor, A source book in mathematics, 1200–1800 (Princeton University Press, Princeton, New Jersey, 1986), pp. 178–180. ISBN 0-691-08404-10-691-08404-1, ISBN 0-691-02397-20-691-02397-2 (pbk).
- Agnes Scott College, Women Mathematicians
- CSULA Instructional Web Server
- Mazzotti, Massimo (2001). "Maria Gaetana Agnesi: Mathematics and the making of the Catholic Enlightenment." Isis. v. 92, n. 4: pp. 657–683.
- Mazzotti, Massimo (2007). The World of Maria Gaetana Agnesi, Mathematician of God. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
- Oglivie, Marilyn, Harvey, Joy (2000). The Biographical Dictionary of Women in Science. New York: Routledge. ISBN 0-415-92038-80-415-92038-8
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Canepari, L. (1999, 2009) Dizionario di pronuncia italiana Arkivuar 15 maj 2013 tek Wayback Machine Error in webarchive template: Check
|url=value. Empty.. Bologna, Zanichelli. - ^ WOMEN'S HISTORY CATEGORIES[lidhje e vdekur][lidhje e vdekur][lidhje e vdekur përfundimisht], About Education
- ^ Alic, Margaret (1986). Hypatia's Heritage (në anglisht). 124 Shoreditch High Street: The Women's Press. fq. 138. ISBN 0-7043-3954-4.
{{cite book}}: Mirëmbajtja CS1: Vendodhja (lidhja) - ^ Mazzotti, Massimo. "Maria Gaetana Agnesi: Mathematics and the Making of the Catholic Enlightenment." Isis, Vol. 92, No. 4 (Dec. 2001), 657-683). https://web.archive.org/web/20141224170023/http://history.berkeley.edu/sites/default/files/Maria%20Gaetana%20Agnesi.pdf Arkivuar 24 dhjetor 2014 tek Wayback Machine
- ^ Atlas of Venus, by Peter John Cattermole, Patrick Moore, 1997, ISBN 0-521-49652-7, p. 112
- ^ Stierch, Sarah (27 shtator 2017). "Coppola Family Launches Spirits Line Named After Historic Women". Sonoma Magazine (në anglisht). Marrë më 27 shtator 2017.